Çok Amaçlı Gres Kullanım Alanları ve Özellikleri

Kalsiyum bazlı gresler suya dayanıklılık açısından yüksek, ancak yüksek sıcaklıklara karşı zayıf olarak derecelendirilmiştir. Öte yandan sodyum bazlı gresler, yüksek sıcaklıkları daha iyi karşılar, ancak suya dayanıklılık açısından o kadar iyi değildir. Lityum gresler piyasada ortaya çıktığında bunların kalsiyum ve sodyum greslerden daha üstün olduğu görüldü ve kısa sürede endüstrideki en popüler çok amaçlı gres haline geldi.

Yüksek Performanslı Çok Amaçlı Gresler

Modern tasarıma ve yapıya sahip olan makineler, daha fazla üretkenlik ve daha az aksama süresi beklentisiyle daha ağır koşullar altında çalışır. Bu durum, çok amaçlı greslerin bu gereklilikleri tatmin edici bir şekilde karşılamasını zorlaştırmıştır. Taşımacılık sektöründe en yakından takip edilen Ulusal Yağlama Gresi Enstitüsü (NLGI) GC-LB spesifikasyonu, lityum 12-hidroksi greslerin ötesinde greslere de ihtiyaç duyar.

Bu sıkı gereksinimler, lityum kompleksi, kalsiyum sülfonat, alüminyum kompleksi, poliüre ve kil bazlı gresler gibi daha verimli, yüksek performanslı greslerle karşılanabilir. Bununla birlikte, en yaygın olarak kullanılan lityum greslerle uyumlulukları nedeniyle lityum kompleksi ve kalsiyum sülfonat gresleri, bu yüksek performanslı çok amaçlı gres türlerinin en iyi adayları gibi görülür.

Çok Amaçlı Greslerin Uygulama Alanları

Çok amaçlı gres geleneksel veya konvansiyonel gresleri içerir. Kısıtlamaların orta ölçekte kaldığı her yerde tavsiye edilirler. Çoğunlukla NLGI2 sınıfında üretilirler. Yapıları itibariyle en iyi fiyat/performans oranına sahip greslerdir ve değerlerini uzun süredir kanıtlamışlardır.

Adından da anlaşılacağı gibi çok yönlüdürler ve her türlü genel yağlamaya uygundurlar. Hedeflenen katkı maddeleri ve üreticilerin-formülatörlerin bilgi birikimi, onları özel gresler için çok iyi bir rakip haline getirmiştir.

Tüm uygulama alanlarını veya neredeyse tamamını kapsarlar ve her türlü ambalajda mevcutturlar. Ayrıca çok amaçlı veya çok işlevli gresler özellikle aşağıdaki gibi ekipmanların yağlanması için uygundur:

• Bilyalı rulmanlar, iğneli rulmanlar
• Kaymalı yataklar
• Akslar ve eklemler
• Makaralı rulmanlar
• Tarım makineleri
• Gimbal’lar, şasi
• Borular (korunmaları için)

Çok Amaçlı Greslerin Öne Çıkan Özellikleri

Çok amaçlı gres kalsiyum sabunlarından (hidratlı veya susuz) yapılabilir, ancak daha genel olarak lityum sabunundan yapılırlar . Bu kimya özellikle kararlıdır ve mekanik kısıtlamalara karşı dayanıklıdır. Yüksek damlama noktası (yaklaşık 190°C), yaklaşık 140°C sıcaklıklarda kullanılmasına olanak tanır. 

Lityum kompleksleri veya sülfonat gibi sabunlar üst düzey çok amaçlı gres kullanılmasına olanak sağlar. Mineral baz yağ, hedef servis sıcaklığı aralığına mükemmel şekilde uygundur. Çok amaçlı katkı maddeleri sayesinde genel bakımın teknik gereksinimlerini tam olarak karşılayabilir ve özel greslere göre çok daha ekonomik kalabilirler. Genel olarak çok amaçlı yağlayıcı ürünlerinin özellikleri aşağıda şekilde sıralanabilir.

• Mükemmel mekanik mukavemet, yuvarlanmaya ve kesmeye karşı dayanıklılık,
• Yüzeylere çok iyi yapışır, su ile yıkanmaya karşı dayanıklıdır,
• Geniş katkı maddesi yelpazesi: Antioksidan, korozyon önleyici, pas önleyici, aşınma önleyici, aşırı basınç (EP),
• Genellikle birbirleriyle ve çok sayıda elastomerle karışabilir,
• Çok amaçlı gres, EP performansını artırmak için katı yağlayıcılar içerebilir ve kullanım sırasındaki hataları sınırlamak için renklendirilebilir.

Su Direnci

Birçok endüstriyel uygulamada yüksek düzeyde suya maruz kalma söz konusudur. Burada kullanılan herhangi bir gresin hem yumuşamaya hem de su ile emülsifiye olmaya karşı dayanıklı olması gerekir, aksi takdirde rulmandan veya makineden yıkanıp çıkacaktır. 

Bunu greste değerlendirmek için kullanılan test, bir yatağın belirli bir tür mahfaza içinde, belirli bir sıcaklıkta gresle doldurulmasını içeren bir Suyla Yıkama testi olabilir. Bir saat boyunca saniyede 5 ml su eklerken 600 rpm’de döndürülür. Daha sonra testi durdurulur ve rulman 16 saat boyunca 170F sıcaklıktaki bir fırına koyulur. Son olarak ise rulman soğutulur ve suyla yıkama yoluyla kaybolan yağ miktarını belirlemek için tartılır.

Lityum gresler bu testte genellikle %5-10 oranında ağırlık kaybeder. Kalsiyum sülfonat gresleri genellikle %5’in altında puan alır ve bu da onları bu açıdan üstün kılar.

Yüksek Basınç Koruması

Timken OK Yük testi ve 4 Bilyalı EP Aşınma testi gibi, bir gresin daha yüksek basınç yükleri altında yüzeyleri koruma yeteneğini belgelemek için referans olarak görebileceğiniz çeşitli testler vardır.
Timken testi, gresin ilk aşınmayı ne kadar iyi önlediğine karşılık gelen bir ağırlık ölçümü sağlar.

4 Bilyalı testi çeşitli ölçümler üretecektir: gresin koruyabileceği maksimum yüke karşılık gelen bir Kaynak Yükü, gresin ne kadar iyi koruduğuna karşılık gelen bir Aşınma İzi ölçümü (daha küçük aşınma izi boyutu = daha iyi koruma) ve ” Yük Aşınma İndeksi ”, gresin, aksi takdirde yağlanmış yüzeylerde hasar verici aşınmaya yol açabilecek artan yük aralığında ne kadar iyi koruduğunu gösteren bir indeks hesaplamasıdır. Genel olarak kalsiyum sülfonat gresleri, yüksek basınç korumasında lityum kompleks greslerden bile çok daha iyi bir iş çıkarır. Lityum gresler 

Timken testinde yaklaşık 40-80 puan alırken, kalsiyum sülfonat için bu puan >60’tır. Ancak yakınlığın bittiği yer burasıdır. Sülfonat gresleri rutin olarak 600 kg’a kadar kaynak yüküne dayanır. Aşınma izleri 0,5 mm’den azdır. Bu nedenle 250-500 kg kaynak yükü arasında herhangi bir yerde durabilen ve 0,5 ila 0,6 mm arasında aşınma izleri oluşturabilen lityum kompleksi greslerinden daha iyi performans gösterir. 

Daha Az Katkı Gerektirirler

Çok amaçlı kompleks gresler, performanslarını artırmak için genellikle grese önemli miktarda katkı maddesi eklenmesine ihtiyaç duyar. Bunlar pas önleyici katkı maddeleri içerebilir. Kalsiyum sülfonatlı greslerin koyulaştırıcı özellikleri, aşınma önleme testlerinde daha iyi performans gösterir. Lityum greslerin ihtiyaç duyduğu ekstra katkı maddelerine olan ihtiyacı da ortadan kaldıran doğal korozyon önleyicilerdir.

Bu aynı zamanda kalsiyum sülfonatlı greslerin üstün olduğunu daha önce gördüğümüz suya dayanıklılık alanı için de geçerlidir. Lityum kompleksi gresler, suyla yıkanmaya karşı direnç göstermelerine yardımcı olmak için genellikle yapışkanlaştırıcı adı verilen özel katkı maddelerinin eklenmesini gerektirir. Ancak bu yapışkanlaştırıcılar suyun varlığında tükenecek, dolayısıyla lityum gresi zamanla bu özelliğini kaybedecektir. Kalsiyum sülfonat greslerinde bu sorun yoktur.

Çok Amaçlı Gresin Sınırlamaları

Bütün bunlar çok amaçlı greslerin mümkün olan her açıdan üstün olduğu anlamına gelmez. Pompalanabilirlik ve maliyet sorunları vardır. Gres kullanıcılarının, gresi makinelerinde olması gereken yere ulaştırmak için pompalayabilmeleri gerekir. Ve eskiden lityum greslerden daha pahalıydılar.
Ancak bu dezavantajlar bile, kalsiyum sülfonat greslerini lityum kompleks greslerle aynı pompalanabilirlik ve maliyet seviyelerine getiren, alandaki daha yeni teknolojik gelişmelerle köreltilmiştir. Daha önce de belirttiğimiz gibi çok amaçlı gres yağlayıcı yakın gelecekte daha da pahalı hale gelecektir.